Από αρχαιοτάτων χρόνων τα δυο πιο γνωστά εργαλεία για τη συλλογή του ελαιοκάρπου ήταν τα χέρια, κυρίως για βρώσιμες ελιές, και τα ραβδιά, μακριά λεπτά ξύλα από ελιά με τα οποία κτυπούσαν την ελιά για να της αποσπάσουν το καρπό.
Τα τελευταία σαράντα χρόνια όλα αυτά έχουν αλλάξει. Πλέον υπάρχει πληθώρα εργαλείων για την συγκομιδή του ελαιοκάρπου. Η επιλογές που υπάρχουν καλύπτουν κάθε ανάγκη, από μικρό ελαιοπαραγωγό έως βιομηχανική παραγωγή μεγάλων διαστάσεων.
Στους αχανής επίπεδους γραμμικούς ελαιώνες της Ισπανίας χρησιμοποιούνται μεγάλα αυτοκινούμενα μηχανήματα ικανά να μαζέψουν τεράστιες ποσότητες ελαιοκάρπου σε ελάχιστο χρόνο. Στην Ιταλία χρησιμοποιούνται κυρίως δονητικά μηχανήματα μικρότερης κλίμακας, είτε αυτοκινούμενα είτε χειρός. Στην Ελλάδα από την άλλη, λόγο μορφολογίας υπάρχει ανάγκη για μικρά ευέλικτα χειροκίνητα εργαλεία ελαιοσυλλογής γνωστά ως ελαιοραβδιστικές βέργες.
Επιλογή του κατάλληλου εργαλείου.
Οι επιλογές που δίνονται στους παραγωγούς είναι μεταξύ ελαιοραβδιστικών μηχανημάτων χειρός με αέρα, υδραυλικά, μπαταρίας, βενζινοκίνητα, ηλεκτρικά 12/24 Volt και ηλεκτρικά 220 Volt. Σε αυτά μπορούμε να βρούμε αρκετούς τύπους κεφαλής με κυριότερές τις περιστροφικές και τους “αχινούς”. Το πιο κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων από τα παραπάνω μηχανήματα είναι η διάταξη της κεφαλής σε σχήμα “Τ”. Ο λόγος ύπαρξης αυτής της διάταξης είναι ο διπλασιασμός της απόδοσης του εκάστοτε μηχανήματος, η διάταξη σε σχήμα Τ είναι ευρεσιτεχνία του Εμμανουήλ Βασσάλου από το 1973. Επίσης ένα άλλο είδος μηχανήματος που χρησιμοποιείτε στην Ελληνική αγορά είναι οι ελαιραβδιστικοί πάγκοι.
Αέρος
Τα μηχανήματα με αέρα είναι ισχυρά και ελαφριά αλλά το κόστος κτήσεις, η μεταφορά της αντλίας αέρα και ο περιορισμός της ακτίνας δράσης μπορεί να αποδειχτεί σε μεγάλο αγκάθι.
Υδραυλικά
Τα υδραυλικά μηχανήματα είναι επίσης ισχυρά όπως η υδραυλική βέργα “Βασσάλος” που έχει αποδείξει την αξία της μέσα από μια ιστορία πάνω από σαράντα ετών, αλλά το κόστος κτήσεις και η μικρή ακτίνα δράσης δρουν σαν τροχοπέδη παρόλη την μεγάλη απόδοση παραγωγής.
Μπαταρίας
Τα ελαιοραβδιστικά μπαταρίας δίνουν μεγάλη αίσθηση ελευθερίας και τεράστια ακτίνα δράσης, στα μεγάλα μειονεκτήματα τους όμως εντάσσονται το δυσθεώρητο κόστος κτήσης, το μεγάλο βάρος, και η μικρή σχετικά απόδοση των συσσωρευτών τους.
Βενζινοκίνητα
Τα βενζινοκίνητα ελαιοραβδιστικά φαντάζουν σαν την ιδανική λύση μιας και είναι πλήρως αυτόνομα και πολύ ισχυρά, όλα αυτά βέβαια εξαιρώντας το μεγαλύτερο μειονέκτημα τους που μετά το κόστος είναι το βάρος.
Ηλεκτρικά 12/24 Volt
Ελαιοραβδιστικά συνεχούς ρεύματος ή 12/24 Volt, εδώ δεν έχουμε και πολλά να πούμε μιας και είναι ευρέος διαδεδομένα στην εγχώρια αγορά. Το κόστος κτήσης είναι σχετικά μικρό όπως και το βάρος της εκάστοτε βέργας, το μεγαλύτερο κόστος εστιάζετε στην απόκτηση της γεννήτριας 12/24 Volt ή πιο γνωστής ως δυναμό. Στα μειονεκτήματα τους εντάσσετε η μικρή ακτίνα δράσης έως 15 μέτρα καλώδιο και ο περιορισμός βεργών ανά γεννήτρια. Τα συγκριμένα ελαιοραβδιστικά υπάρχουν κυρίως σε δύο τύπους, τα περιστροφικά “Τ” και τα παλμικά.
- Τα περιστροφικά υπάρχουν στην αγορά τα τελευταία 25 χρόνια ενώ τα παλμικά τα τελευταία 10. Το κόστος των περιστροφικών είναι πολύ μικρό, η απόδοση τους σχετικά ικανοποιητική αλλά η ζημιά που προκαλούν στην ελιά είναι τεράστια κι αυτό γιατί στην ουσία “ξεφυλλίζουν” το δέντρο με αποτέλεσμα να σημαντικά μειωμένη παραγωγή.
- Από την άλλη τα παλμικά είναι σημαντικά πιο κοστοβόρα, λιγότερο αποδοτικά και σαφώς πιο βαριά από τα περιστροφικά αλλά ιδανικά για το δέντρο καθώς δε του προκαλούν καμία φθορά.
Ηλεκτρικά 220 Volt
Τελευταία επιλογή είναι τα ηλεκτρικά ελαιραβδιστικά εναλλασσόμενου ρεύματος ή 220 Volt. Παρόλη την πρώτη εντύπωση ότι είναι εργαλεία που δουλεύουν με ηλεκτρικό ρεύμα άρα είναι “επικίνδυνα” σε εξωτερικές εργασίες, θα πρέπει να αναλογιστούμε τα εξής:
- Πρώτον το εναλλασσόμενο ρεύμα είναι επικίνδυνο μόνο όταν είναι γειωμένο, πράγμα που δεν ισχύει σε καμία φορητή γεννήτρια.
- Δεύτερον όταν δουλεύουμε από σταθερή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος (π.χ. ΔΕΗ) πρέπει η εγκατάσταση μας να διαθέτει αντί-ηλεκτροπληξιακή ασφάλεια (ρελέ διαφυγής), αυτό ισχύει για οποιοδήποτε ηλεκτρικό εργαλείο χρησιμοποιούμε (π.χ. τρυπάνι, κατσαβίδι, μηχανή γκαζόν κ.α.).
- Για αποφυγή οποιασδήποτε αμφιβολίας περί ασφάλειας ας αναλογιστούμε πόσα ηλεκτρικά εργαλεία χρησιμοποιούνται καθημερινά σε εξωτερικές συνθήκες εργασίας, στη βροχή, στον ήλιο ή με οπουδήποτε καιρική συνθήκη χωρίς κανένα πρόβλημα.
Τα ηλεκτρικά ελαιοραβδιστικά χαρακτηρίζονται από τη δύναμη τους, την μεγάλη απόδοση, τη τεράστια ακτίνα δράσης, μιας και δεν υπάρχει περιορισμός στο μήκος του καλωδίου επέκτασης, και την αντοχή στο χρόνο. Επίσης ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα είναι ότι δε χρειάζεται εξειδικευμένη πηγή ενεργείας όπως π.χ. τα αέρος ή τα 12 Volt. Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγονται το ελαφρός αυξημένο βάρος και κόστος σε σχέση με τα συνεχούς ρεύματος ελαιοραβδιστικά. Τα ηλεκτρικά 220 Volt ελαιοραβδιστικά υπάρχουν σε 2 τύπους, το περιστροφικό διακοπτόμενο “Τ” και το παλμικό.
- Το περιστροφικό διακοπτόμενο “Τ” είναι μια συνέχεια της υδραυλικής βέργας “Βασσάλος” σε ηλεκτρική έκδοση, χαρακτηρίζετε από τη μεγάλη απόδοση του με ελάχιστη ζημιά στο δέντρο χάρις στη μοναδική περιστροφική διακοπτόμενη κίνησή του. Τα μειονεκτήματα του είναι ο πολύπλοκος μηχανισμός και το αυξημένο βάρος σε σχέση με τον ανταγωνισμό.
- Ηλεκτρική παλμική βέργα 220 Volt χαρακτηρίζετε ως η πιο αποδοτική βέργα της κατηγορίας της καθώς ξεπερνά τον ανταγωνισμό κατά 300%, έχει πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής και δε προκαλεί καμία φθορά στο δέντρο. Το μόνο μειονέκτημα είναι το κόστος της σε σχέση με τον ανταγωνισμό, το οποίο όμως εξαλείφετε αν λάβουμε υπόψη την απόδοση της.
Ελαιοραβδιστικοί Πάγκοι
Οι ελαιοραβδιστικοί πάγκοι ή ραβδιστικά εδάφους είναι μια επιλογή για κάποιον ο οποίος κλαδεύει τα δένδρα του παράλληλα με το μάζεμα του καρπού. Αντί να ραβδίζει το δέντρο και μετά να κόβει τα κλαδιά, τα κόβει και τα περνά από το ραβδιστικό εδάφους με αποτέλεσμα να μειώνει σημαντικά το κόστος παραγωγής. Στα θετικά τους συγκαταλέγετε η αυτονομία και η ταχύτητα, στα αρνητικά το βάρος και το κόστος. Υπάρχουν στην εγχώρια αγορά πολλά διαφορετικά μοντέλα αυτού το τύπου, απλά, αυτοκινούμενα, με δοχεία αυτόματης συλλογής του καρπού και άλλα. Αναλόγως την επιλογή είναι και το κόστος αλλά και το βάρος του μηχανήματος. Η εταιρία “Βασσάλος” διαθέτει ένα από τα πρώτα (πρώτη κατασκευή 1983) πιο απλά, πιο ελαφριά αλλά και πιο φτηνά μηχανήματα.